ขั้นตอนเตรียมการประกวดหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง “อยู่เย็น เป็นสุข” ระดับจังหวัด

กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย ได้จัดการประกวดหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง “อยู่เย็น เป็นสุข” โครงการเชิดชูเกียรติผู้นำเครือข่ายพัฒนาชุมชนดีเด่น ประจำปี ๒๕๔๔ เพื่อยกย่องเชิดชูเกียรติผู้นำชุมชนที่มีผลงานดีเด่น โดยมีรางวัลสำหรับหมู่บ้านที่ชนะการประกวดระดับจังหวัด คือโล่รางวัลพระราชทานของสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ซึ่งในการดำเนินการประกวดหมู่บ้านและกิจกรรมในครั้งนี้ กรมการพัฒนาชุมชนและจังหวัดไม่ได้สนับสนุนงบประมาณสำหรับหมู่บ้านที่เข้าประกวด หมู่บ้านจะต้องเตรียมและดำเนินการเองทั้งหมด ซึ่งถือเป็นเรื่องที่ยากมากสำหรับข้าพเจ้า

ในฐานะพัฒนากรน้องใหม่ที่จะต้องรับผิดชอบในการเตรียมการประกวดหมู่บ้านครั้งนี้ เนื่องจากยังไม่เคยรู้ขั้นตอนของการประกวดหมู่บ้านเลยว่าจะต้องทำอะไร เตรียมอะไรบ้าง แต่นี่ถือเป็นบทพิสูจน์และท้าทายความสามารถของนักพัฒนาอย่างแท้จริง เราในฐานะที่เป็นพัฒนากรมือใหม่ ก่อนอื่นต้องถามตัวเองก่อนว่า เราพร้อมที่จะสู้หรือไม่ ถ้าคำตอบของเราคือ สู้ สู้ นั่นแหละ พลังในตัวเราก็จะออกมา อย่างน้อยเราจะต้องเตรียมการประกวดให้ออกมาดีที่สุดเท่าที่เราจะสามารถทำได้ ผลที่ออกมาไม่ได้สำคัญที่ผลการแพ้หรือชนะ ไม่ได้สำคัญว่าจะได้รับรางวัลในครั้งนี้หรือไม่ สำคัญที่สุด คือ “อยู่ที่ตัวเรา” ว่าเราได้ทุ่มเทกับการประกวด ครั้งนี้แค่ไหน ใส่ใจลงไปในการประกวดหมู่บ้านแค่ไหน สามารถ ฝ่าพันปัญหาอุปสรรคต่างๆ ระหว่างการดำเนินงานได้ตลอดกระบวนการหรือไม่ นี่แหละ คือบทพิสูจน์อีกก้าวของตัวเราในงานพัฒนาชุมชนว่าเราจะสามารทำได้หรือไม่

ความรู้ขั้นตอนที่นำมาใช้ในการเตรียมงานประกวดในครั้งนี้ มีดังนี้
๑. ประชุมเจ้าหน้าที่ทีมงานพัฒนาชุมชน เพื่อพิจารณาคัดเลือกหมู่บ้านและตำบลที่มีกิจกรรมครบตามหลักเกณฑ์ เมื่อได้หมู่บ้านและตำบลที่ส่งกิจกรรมเข้าประกวดแล้ว ก็จะเสนอนายอำเภอ

เพื่อพิจารณาให้ความเห็นชอบ ซึ่งในที่นี้หมู่บ้านที่ส่งเข้าประกวด คือหมู่บ้านวังควาย หมู่ที่ ๕ ตำบลคลองเขื่อน อำเภอคลองเขื่อน จังหวัดฉะเชิงเทรา

๒. จัดประชุมประชาคมหมู่บ้าน เพื่อชี้แจง สร้างความรู้ ความเข้าใจให้กับหมู่บ้านให้ทราบถึงหลักการเหตุผล วัตถุประสงค์ของการประกวดหมู่บ้านในครั้งนี้ ว่าเป็นการประกวดกิจกรรมที่หมู่บ้านเรามีอยู่แล้ว เป็นการนำเสนอให้เห็นถึงภูมิปัญญาท้องถิ่น ประเพณี วัฒนธรรมต่างๆ ที่เรามี จากนั้นเราก็ให้ชาวบ้านเตรียมการแบ่งงานและหน้าที่กันทำ พร้อมกับเชิญชวนให้ชาวบ้านมาร่วมกิจกรรมการประกวดหมู่บ้านในครั้งนี้ในวันที่ ๑๐ มิถุนายน ๒๕๔๔ ที่คณะกรรมการระดับจังหวัดจะมาตรวจเยี่ยม เพื่อเป็นการแสดงถึงพลังความสามัคคี ความเข้มแข็งของหมู่บ้านของเรา

๓. เตรียมกิจกรรมที่จะส่งเข้าประกวด เช่น ผู้นำอาสาพัฒนาชุมชน หญิง-ชาย กลุ่มองค์กรแกนหลักในการพัฒนาหมู่บ้าน ศูนย์ประสานงานองค์การชุมชนระดับตำบล ผู้นำสตรี ผู้นำเยาวชน ผู้นำวิถีชีวิตเศรษฐกิจพอเพียง ครอบครัวพัฒนา และแผนชุมชน

๔. ข้าพเจ้าพร้อมกับพี่ๆ ทีมงานพัฒนาชุมชน เตรียมการร่วมกับผู้นำหมู่บ้าน เพื่อกำหนด

รูปแบบ การจัดสถานที่ วิธีการต้อนรับ เตรียมผลิตภัณฑ์ของหมู่บ้านที่จะนำมาจัดแสดง สินค้า OTOP ต่างๆ เตรียมจุดดูงานอย่างน้อย ๓ จุด เพื่อที่จะพาคณะกรรมการพิจารณาระดับจังหวัดไปตรวจ/เยี่ยมชม

๕. ข้าพเจ้าในฐานะพัฒนากรประจำตำบลจะจัดเตรียมรูปเล่มเอกสารหมู่บ้าน และจัดทำบรรยายสรุปเพื่อนำเสนอคณะกรรมการระดับจังหวัด โดยให้ผู้นำและกลุ่มต่างๆ ในหมู่บ้าน มีหน้าที่นำเสนอบรรยายสรุปหมู่บ้านให้กับคณะกรรมการระดับจังหวัดทราบ

๖. ซักซ้อมทำความเข้าใจและเตรียมการต้อนรับคณะกรรมการระดับจังหวัด โดยพี่ๆทีมงานพัฒนาชุมชนที่เคยผ่านการประกวดหมู่บ้านมาก่อน จะนำคำถามจากประสบการณ์ที่ผ่านมาในปีก่อนๆ มาซักถามชาวบ้าน เพื่อเป็นการลดความกังวลใจและลดความประหม่าของชาวบ้านก่อนที่จะถึงวันประกวดจริงๆ ที่สำคัญเราในฐานะพัฒนากรจะต้องพูดให้กำลังใจและพยายามสร้างความภาคภูมิใจให้กับชาวบ้านที่หมู่บ้านของเค้าได้มีโอกาสได้รับการคัดเลือกจากอำเภอให้ส่งเข้าประกวด ให้ถือเป็นการพัฒนาหมู่บ้านของเรา หากหมู่บ้านของเราไม่ชนะการประกวดในครั้งนี้ ขอให้เราคิดว่าเราได้ทำดีที่สุดแล้ว สิ่งที่พวกเราทำคือการพัฒนาหมู่บ้านของเราเอง ซึ่งการพูดแบบจะทำให้ชาวบ้านไม่เกิดปัญหาหากไม่ชนะการประกวดขึ้นมา

๗. จัดสถานที่ต้อนรับคณะกรรมการให้เสร็จก่อนวันประกวด ๑ วัน โดยการจัดสถานที่จะต้องคำนึงถึงจำนวนคณะกรรมการ จำนวนของประชาชนในพื้นที่ ผู้นำ กลุ่มองค์กรต่างๆ แขกผู้มีเกียรติที่มาร่วมงาน โดยจะต้องจัดให้เหมาะสมและเพียงพอกับจำนวนคน การจัดเตรียมอุปกรณ์เครื่องเสียง อุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้าต่างๆ ให้ครบถ้วน รวมทั้งการจัดตกแต่งสถานที่ต้อนรับให้สะอาดและสวยงาม

๘. ในที่สุดวันประกวดหมู่บ้านก็มาถึงข้าพเจ้าพร้อมกับผู้นำหมู่บ้านก็ร่วมกันสำรวจทุกอย่างว่าเสร็จสมบูรณ์เรียบร้อยทุกอย่างหรือไม่ ไม่ว่าจะเป็น

- สถานที่ต้อนรับ ความสะอาดของบริเวณโต๊ะ เก้าอี้ เครื่องเสียง อุปกรณ์อิเล็คทรอนิคในการนำเสนอมีความพร้อมหรือไม่ ความเป็นระเบียบเรียบร้อย ความสวยงานของสถานที่ สินค้าที่นำมาจัดแสดง จัดไว้เหมาะสมหรือไม่

- ชุดบรรยายสรุป เอกสารรูปเล่มที่ให้คณะกรรมการระดับจังหวัดใช้ในการประกอบการพิจารณาเตรียมไว้เรียบร้อยหรือไม่

- ความพร้อมของหมู่บ้าน

- ความพร้อมของจุดดูงาน

๙. เมื่อทุกอย่างพร้อมสมบูรณ์ ครบถ้วนแล้ว ต่อไปก็ให้เป็นหน้าที่ของหมู่บ้าน ที่จะต้องแสดงศักยภาพของตนเองออกมาให้มากที่สุด โดยให้หมู่บ้านได้แสดงฝีมือของตนเองอย่างเต็มที่เต็มกำลังความสามารถของตนเอง

แก่นของความรู้

**** การคัดเลือกหมู่บ้าน เราต้องคำนึงถึง ****
๑. ความพร้อมของหมู่บ้าน ความพร้อมของผู้นำ
๒. มีกิจกรรมกลุ่มที่หลากหลาย
๓. ความร่วมมือ และการมีส่วนร่วมของชาวบ้าน

นางสาวอรรถยา เอี่ยมครอง
นักวิชาการพัฒนาชุมชนปฏิบัติการ
สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอคลองเขื่อน