ร่วมใจแก้จน

ชื่อ - สกุล  นายชำนาญ    รักราวี

ตำแหน่ง     นักวิชาการพัฒนาชุมชนชำนาญการ

สังกัด        สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอเมืองฉะเชิงเทรา

เบอร์โทรศัพท์   086-8726120

ชื่อเรื่อง      ร่วมใจแก้จน

เป็นการแก้ปัญหา  แก้ไขปัญหาความยากจนรายครัวเรือน

เนื้อเรื่อง

กรมการพัฒนาชุมชนเป็นเจ้าภาพหลักในการแก้ไขปัญหาความยากจน   ภายใต้โครงสร้างของ

ศูนย์อำนวยการขจัดความยากจนและพัฒนาชนบทตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง   กระทรวง มหาดไทย   (ศจพ.มท.)  โดยน้อมนำปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง    และหลักการบริหารจัดการพื้นที่เป็นแนวทางปฏิบัติ   ให้บูรณาการการทำงานกับหน่วยงานภาคีทุกภาคส่วน  ร่วมกับชุมชนในการตรวจสอบ ครัวเรือนยากจน  กำหนดการแก้ไขปัญหาความยากจน

ครัวเรือนยากจน หมายถึง  ครัวเรือนที่พิจารณาจากข้อมูลความจำเป็นพื้นฐาน (จปฐ.) ไม่บรรลุตัวชี้วัดมีรายได้เฉลี่ยต่ำกว่า 23,000 บาทต่อคนต่อปี      หรือครัวเรือนที่มติเวทีประชาคมของหมู่บ้านพิจารณาว่าเป็นครัวเรือนยากจน

การแก้ไขปัญหาความยากจนรายครัวเรือน เป็นการชี้ชัดว่าครัวเรือนยากจนควรปฏิบัติหรือได้รับการช่วยเหลือสนับสนุนเพื่อขจัดความยากจน

บันทึกขุมความรู้

ขั้นตอนการทำงาน  เพื่อแก้ไขปัญหาความยากจน  4  ประการ

1. ชี้เป้าชีวิต

2. จัดทำเข็มทิศชีวิตหรือแผนที่ชีวิต

3. บริหารจัดการชีวิต

4. ดูแลชีวิต

ชี้เป้าชีวิต

ค้นหาครัวเรือนยากจน  โดยพิจารณาครัวเรือนไม่ผ่านเกณฑ์ตัวชี้วัด จปฐ. มีรายได้ต่ำกว่าเกณฑ์ 23,000 บาทต่อคนต่อปี

จัดทำเข็มทิศชีวิตหรือแผนที่ชีวิต

1. ประสานหน่วยงานที่เกี่ยวข้องและปฏิบัติงานในหมู่บ้าน/ชุมชนที่ครัวเรือนยากจนอยู่พักอาศัย ได้แก่ สาธารณสุข การศึกษานอกโรงเรียน เกษตร พัฒนาชุมชน  และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง

2. ประชุมซักซ้อมทำความเข้าใจร่วมกันเพื่อต้องการแก้ไขปัญหาความยากจนของครัวเรือน

3. ศึกษาข้อมูลครัวเรือนยากจน

• บุคคลที่อาศัยในครัวเรือน มีใครบ้าง กี่คน เป็นผู้หญิงกี่คน ผู้ชายกี่คน เด็กกี่คน เด็กเล็กเด็กโต  ความสัมพันธ์ของคนในครอบครัว  เป็นพ่อ แม่ พี่ น้อย ผู้อาศัย  สุขภาพร่างกาย  จิตใจ 
• สภาพแวดล้อมของครัวเรือน  การรักษาความสะอาดบริเวณบ้าน ครอบครัว การแต่งกาย เสื้อผ้า เครื่องใช้ในบ้าน  รถยนต์ จักรยานยนต์ จักรยาน  โทรศัพท์  โทรทัศน์  พัดลม ที่ตั้งบ้านในชุมชน  นอกชุมชน เพื่อนบ้านข้างเคียง  การเกี่ยวข้องอบายมุข  ยาเสพติด  ความสัมพันธ์ในชุมชน
• ทรัพย์สินก่อเกิดรายได้และไม่เกิดรายได้  เช่น  ที่ดิน  สิ่งก่อสร้าง  ที่นา ไร่ สวนบ่อเลี้ยงปลา กุ้ง อื่นๆ  ทำเลทางการค้าขาย  ธุรกิจ  รถยนต์  จักรยานยนต์
• การประกอบอาชีพ   การมีรายได้และผู้ว่างงาน   อาชีพหลัก   อาชีพรอง   อาชีพสร้างรายได้  อาชีพสร้างภาระ  บุคคลประกอบอาชีพเลี้ยงครอบครัว  เลี้ยงตนเอง  ผู้ว่างงาน  ผู้ประสงค์ทำงาน  ผู้ประกอบอาชีพไม่ได้
• การใช้จ่ายในครัวเรือน  ตามความจำเป็นเช่น  ค่าอาหารเท่าที่จำเป็นในครอบครัว  ค่าใช้จ่ายประจำวันนักเรียน  ค่าเล่าเรียน  ค่าสาธารณูปโภค  ค่าใช้จ่ายไม่จำเป็น  การพนัน   หวย   ยาเสพติด  ชอบเที่ยวและพฤติกรรมเลี่ยงของบุคคลในครัวเรือน
• ความสามารถของบุคคลในครัวเรือน  รวมทั้งความสามารถพิเศษ  และชำนาญพิเศษที่สามารถสร้างอาชีพสร้างรายได้ 

4. ความต้องการประกอบอาชีพ คือ คนในครัวเรือนนั้นมีความต้องการประกอบอาชีพ สร้างรายได้ และเป็นอาชีพที่มีความถนัดชำนาญหรือฝึกอาชีพใหม่

5. พิจารณาความเป็นไปได้ของการประกอบอาชีพ  เช่น ความพร้อมของครัวเรือน  บุคคล

ที่สามารถประกอบอาชีพได้ในครัวเรือน  สถานที่ดำเนินการหรือโอกาสสร้างรายได้

6. จัดทำรายละเอียดประกอบรายการวัสดุเพื่อส่งเสริมอาชีพ  เป็นอุปกรณ์การประกอบอาชีพจริง  เห็นว่าเป็นการสร้างรายได้  เพิ่มรายได้  จำนวนตามความจำเป็น  คุณภาพสินค้าต้องดี ปริมาณตามสมควรแก่การสนับสนุน 

7. ทบทวนรายการวัสดุกับความจำเป็นต่อการประกอบอาชีพ

8. ศึกษาครัวเรือนยากจนที่ไม่สามารถส่งเสริมประกอบอาชีพได้ เช่น ครัวเรือนผู้สูงอายุ ขาด
ผู้อุปการะ  พิการ หรือผู้ป่วย  ซึ่งพิจารณาเห็นว่าควรได้รับการสงเคราะห์

• พิจารณาความจำเป็นของครัวเรือนที่ควรสงเคราะห์ถึงปัจจัยพื้นฐานจำเป็นแก่การดำรงชีพประจำวันตามสมควร
• หน่วยงานเกี่ยวข้องแบ่งหน้าที่การให้การช่วยเหลือแก่ครัวเรือนรับการสงเคราะห์ตามความจำเป็น เช่น สาธารณสุข ดูแลสุขภาพและการเจ็บป่วย  พัฒนาชุมชนประสานหน่วยงานรับการสนับสนุน  เกษตร จัดหาพืชพันธุ์การเกษตร  พัฒนาสังคม และ อบต.สนับสนุนสิ่งของเครื่องใช้จำเป็นและที่อยู่อาศัย

บริหารจัดการชีวิต

1. วัสดุมีความเหมาะสม ตรงกับอาชีพที่ต้องการทำ  มีคุณภาพสำหรับการประกอบอาชีพ

2. เตรียมความพร้อมสถานที่ประกอบการ เช่น บ่อเลี้ยงสัตว์น้ำ  คุณภาพน้ำ   หรือ ทำเล
ทางการค้าหรือ การฝึกอบรมพัฒนาทักษะฝีมือพัฒนาอาชีพ

3. ส่งมอบวัสดุตรงตามเวลาที่เหมาะสมแก่การประกอบอาชีพ เช่น ส่งมอบลูกปลา  กบ  ต้องเร็ว  อากาศไม่ร้อน  การป้องกันแสงแดด  หรือ อาชีพต้องการแสงแดดมาก ๆ หรือ มอบสิ่งของเครื่องใช้ตามความจำเป็นของครัวเรือนยากจน

4. ซักซ้อมการใช้งานวัสดุวัสดุก่อนการประกอบอาชีพ  เช่น เครื่องใช้ไฟฟ้าหรือเครื่องมือการทำงานประกอบอาชีพ

5. สาธารณสุขดูแลด้านสุขภาพอนามัยแก่ครัวเรือนยากจน

6. อบต. ปรับปรุงซ่อมแซมที่อยู่อาศัยและสิ่งของอุปโภค บริโภค

7. หน่วยงานอื่น ๆ ให้การสงเคราะห์

8. ผู้แทนหน่วยงาน เยี่ยมใจกำลังใจ

ดูแลชีวิต

1. ผู้นำชุมชน เฝ้าสังเกตการณ์ดำรงชีวิตและคอยให้การช่วยเหลือเป็นกำลังใจแก่ครัวเรือน

2. ผู้แทนหน่วยงานเยี่ยมและเป็นกำลังใจให้การช่วยเหลือตามความจำเป็น

3. ติดตามก่อการสนับสนุน ส่งเสริมอาชีพ เช่น ติดตามการดำรงชีพประจำวันของบุคคลในครัวเรือนยากจน  โดยการติดตามตรงกับครัวเรือนหรือติดตามผ่านทางผู้นำชุมชน  เพื่อนบ้านข้างเคียง  และจัดทำบันทึกข้อมูลแบบสอบถามพร้อมภาพถ่าย

4. ติดตามหลังการส่งมอบวัสดุ  แบ่งเป็น  3  ระยะ

ระยะที่ 1  ติดตามภายหลังการส่งมอบวัสดุภายใน 15 วัน เพื่อให้คำปรึกษาต่อการประกอบอาชีพ  และกระตุ้นการทำงานพร้อมทั้งเป็นกำลังใจแก่ครัวเรือนยากจน 

• ประเมินความพึงพอใจต่อวัสดุที่ได้รับมอบ 

ระยะที่ 2  ติดตามภายหลักการส่งมอบวัสดุ ภายใน 60 วัน  เพื่อติดตามความก้าวหน้าของอาชีพ  การก่อเกิดรายได้หรือการเจริญเติบโตของสัตว์เลี้ยง  พืชพันธุ์

ระยะที่ 3  ติดตามภายหลัง 90 – 120 วัน  เพื่อติดตามความก้าวหน้าของอาชีพ  การเพิ่มรายได้ 

• ประเมินภายหลังการประกอบอาชีพ  ด้านรายได้ที่เพิ่มขึ้นของครัวเรือน   คุณภาพชีวิต  การมีส่วนร่วม  การน้อมนำปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในชีวิตประจำวัน

การประชาสัมพันธ์ผลการดำเนินงาน

ครัวเรือนยากกจน

        นายจ่าง  พูลประเสริฐ  อายุ 72 ปี บ้านเลขที่ - บ้านบางตีนเป็ด  หมู่ที่ 10 ตำบลบางตีนเป็ด  อำเภอเมืองฉะเชิงเทรา  จังหวัดฉะเชิงเทรา   เป็นครัวเรือนยากจนคัดเลือกตามข้อมูลความจำเป็นพื้นฐาน(จปฐ.) ปี 2554 ไม่สามารถประกอบอาชีพได้ มีรายได้จากเบี้ยยังชีพและสงเคราะห์ผู้พิการ เดือนละ 1,300 บาท

        บุคคลอาศัยในครอบครัว จำนวน 1 คน  ได้แก่ นางนิภา  อ่อนศรี  เป็นภรรยา  อายุ 69 ปี  ไม่ได้เรียนหนังสือ  เป็นผู้สูงอายุ  ไม่มีอาชีพ  มีรายได้จากเบี้ยยังชีพ เดือนละ 600 บาท

ครอบครัวนายจ่าง  พูลประเสริฐ  ไม่มีที่ดินทำกินที่สามารถประกอบอาชีพอื่น  ๆ  ได้    แต่ได้รับการช่วยเหลือจากเพื่อนบ้านข้างเคียงและผู้นำชุมชน ด้านอาหารการกิน น้ำ และปรับปรุงที่อยู่อาศัย

การศึกษาข้อมูลของครัวเรือน  ความต้องการและจำเป็นที่แท้จริง  พบว่า นายจ่าง พูลประเสริฐ  มีอาการเจ็บป่วย มีโรคประจำตัว  พิการ แขนขาไม่มีแรง ลุกขึ้นและเดินไม่ได้ ต้องนั่งอยู่กับที่ มีแผลกดทับ ต้องได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิด  ภรรยาคือ นางนิภา  อ่อนศรี มีโรคประจำตัว เบาหวาน  ความดัน และได้รับการช่วยเหลือโครงการผ่าตัดต้อกระจก โรงพยาบาลพุทธโสธร แต่ประกอบอาชีพไม่ได้

         ครอบครัวนายจ่าง  พูลประเสริฐ  ไม่มีลูกและบุคคลใกล้ชิดคอยดูแล  ไม่มีที่ดินทำกินอาศัยบนที่ดินของสุสาน  เมื่อถึงช่วงฤดูฝนหรือน้ำหลากจะท่วมทั้งบริเวณและไม่สามารถประกอบอาชีพได้  สำหรับบ้านพักอาศัยทรุดโทรมอย่างมาก

จากการประชุมหารือของทีมงาน  เพื่อช่วยเหลือสงเคราะห์ครอบครัวของ นายจ่าง พูลประเสริฐ

1. หน่วยงาน อบต.บางตีนเป็ด  สนับสนุนข้าวสารอาหารแห้ง

• ข้าวสารเดือนละ  1 ถัง
• หม้อหุงข้าวไฟฟ้า 1 ใบ

2. หน่วยงาน อบต.บางตีนเป็ด  สนับสนุนข้าวสารอาหารแห้ง

3. สาธารณสุขดูแลรักษาอาการแผล  การเจ็บป่วย  ยารักษาโรค  สุขภาพเบื้องต้น

• มอบเตียงผู้ป่วย  1 หลัง  รถเข็นผู้ป่วย  1 คัน  สุขาเคลื่อนที่  1 ชุด

4. ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านรับภารกิจพาไปหาหมอโรงพยาบาล เดือนละ  1 ครั้ง

5. น้ำกิน

• ขอสนับสนุนถังเก็บน้ำขนาด 1,000 ลิตร จำนวน 1 ใบ
• ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านดูแลช่วยเหลือน้ำกิน (ครั้งละประมาณ 300 บาท)

6. กองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมือง หมูที่ 10 ตำบลบางตีนเป็ด  สนับสนุนเงินสงเคราะห์ ปี ละ 2,000  บาท

7. อุปกรณ์ที่ต้องขอรับสนับสนุนเพิ่มเติมแก่ครัวเรือน

                1. เตาแก๊ส  1  ชุด

                2. กระทะ

                3. กระติกน้ำร้อน

                4. ตู้กับข้าว

                5. ชุดเครื่องนอน

                6. ข้าวสารอาหารแห้ง

                7. นาฬิกาติดผนัง

                8. โทรทัศน์,พัดลม,วิทยุ

               

แก่นความรู้

1. การยกระดับรายได้ครัวเรือนยากจนจำเป็นต้องพิจารณา  ดังนี้

• อาชีพเดิมหรือความสามารถที่แท้จริงของครัวเรือนยากจน 
• ความต้องการในการประกอบอาชีพจริงของครัวเรือน
• วิเคราะห์ความเป็นไปได้ของอาชีพ เช่น สถานที่  โอกาส  วัตถุดิบ  สิ่งอำนวยความสะดวก        
• วัสดุ อุปกรณ์ที่จำเป็นต่อการประกอบอาชีพ โดยการจัดซื้อต้องตรงกับวัสดุอุปกรณ์ที่ต้องการจริง ๆ
• การจัดทำบัญชีราย จ่ายของครัวเรือน
• การติดตาม หลังการสนับสนุนวัสดุ อุปกรณ์

2. การช่วยเหลือครัวเรือนยากจนด้วยการสงเคราะห์ จำเป็นต้องพิจารณา  ดังนี้

• สถานะภาพความเป็นอยู่ปัจจุบันและบุคคลในครอบครัว
• สิ่งของจำเป็นต้องใช้ในชีวิตประจำวัน
• การดูแลสุขภาพและรักษาพยาบาล
• การเยี่ยมครัวเรือนตามระยะเวลาอันสมควร

กลยุทธในการทำงาน

1. การคัดเลือกครัวเรือนยากจน  เป็นความสำคัญลำดับแรก ต้องเป็นครัวเรือนที่มีความพร้อมต่อการประกอบอาชีพ  ต้องการประกอบอาชีพจริง  มีความสามารถความชำนาญในอาชีพนั้น ๆ 

2. การคัดเลือกอาชีพ  ต้องพิจารณาความเป็นไปได้ที่จะสามารถเพิ่มรายได้  การจัดจำหน่าย สถานที่ดำเนินการและสิ่งอำนวยความสะดวก 

3. การจัดรายการวัสดุ  ถูกต้องตรงตามความต้องการจำเป็นและเหมาะสม

4. ประสานผู้นำท้องถิ่นทั้งผู้ใหญ่บ้าน  องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและหน่วยงานดำเนินการในพื้นที่

5. ติดตามให้กำลังใจและแนะนำการดำเนินงาน

6. ประชาสัมพันธ์กิจกรรม